ابوعبدالله عبدالله بن احمد نسفیابوعبدالله عبدالله بن احمد نسفی (متوفای ۳۳۱ق)، داعی بزرگ اسماعیلیان در قرن چهارم هجری قمری در مشرق بود. ۱ - معرفی اجمالیعبدالله بن احمد نسفی، داعی بزرگ اسماعیلیان در مشرق بود. آهنگ بخارا کرد و به خدمت امیر نصر بن احمد سامانی (که اصول اعتقادی وی را پذیرفته بود) در آمد و توانست او و درباریانش را جذب کند؛ به‌طوری که در امر حکومت، امر و نهی می‌کرد و از آن مرکز در نهان و آشکار برای جذب مردم به مذهب اسماعیلی بهره می‌برد. در نتیجه، خشم رجال و بزرگان سنّیِ دولت سامانی، علیه او برانگیخته شد؛ به‌ویژه، سرداران و عالمانی که برای او و طرفداران مذهب اسماعیلی دسیسه چیده، طرح قتل او و بسیاری از اسماعیلیان را ریختند. این گرفتاری و سرکوبی آنان «محنت کبری» نامیده شد و اثر خودش را در توقف نشر دعوت اسماعیلیان در ماوراءالنهر باقی گذاشت. پیامد این اقدام این بود که امیر نصر خود را از حکومت برکنار کرد و فرزندش نوح بن نصر سامانی که در طرد اسماعیلیان نقش داشت، جای او را گرفت. سرانجام، پرچم دعوت اسماعیلیان به‌دست ناصرخسرو (متوفای ۴۸۱ق) برافراشته شد و پس از او، حسن صباح (متوفای ۵۱۸ق) مؤسس فرقه اسماعیلیان نزاری در خراسان و فارس و شام کار او را دنیال کرد. ۲ - تألیفاتنسفی کتاب‌های زیادی درباره مذهب اسماعیلی نوشت. کتاب المحصول، تاویل الشرایع، عنوان الدین، الدعوة المنجیة، کون العالم، از آثار او است. کتاب اخیر راجع به اخترشناسی و شرح موجودات (کاسموگرافی) است و بر پایه اعتقادات دینی است. [۲]
سید، ایمن فواد، الدولة الفاطمیه فی مصر، ص۴۶۹ و مصادره.
۳ - پانویس
۴ - منبععبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۲۳۰. رده‌های این صفحه : داعیان اسماعیلی | درگذشتگان سال 331 (قمری) | شخصیت‌های قرن 4 (قمری) | کارگزاران حکومت سامانی
|